Historia filmowego Oskara trwa już od ponad 70-ciu
lat i trwać będzie pewnie jeszcze przez następne stulecia.
Jest to najstarsza i najbardziej prestiżowa nagroda przyznawana
w świecie filmu.
- Akademia Filmowa
Idea utworzenia hollywoodzkiej Akademii Filmowej narodziła się 11 maja 1927 r. a jedną z 36 osób, które 11 maja 1927 roku założyły Amerykańską Akademię Filmową był Douglas Elton Thomas Ullman (urodzony 23 maja 1883 w Denver w stanie Kolorado, USA, zm. 12 grudnia 1939 w Santa Monica w stanie Kalifornia).
Akademia filmowa w swych założeniach miała się zajmować nie tylko stroną artystyczną sztuki filmowej ale również rozwojem naukowo technicznym związanym z filmem. W związku z tym pełna nazwa tej akademii brzmi: Academy of Motion Picture Arts and Sciences (Amerykańska Akademia Sztuki i Nauki Filmowej).
Wiadomo, że filmowe Oskary to nie jedyna nagroda w świecie filmu. Inne prestiżowe nagrody dotyczące sztuki filmowej to np.:
– Nagrody Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (PISF)
– BAFTA Award
– Screen Actors Guild Award
– Razzie Award (Złote Maliny)
– The Australian Academy of Cinema and Television Arts Award
– Houston Film Critics Society Award
– MTV Movie Award
– Hamptons International Film Festival Award
– NAACP Image Award
– Seattle International Film Festival Award.
W Polsce również odbywają się festiwale rozdania nagród. Znaczące festiwale odbywające się w Polsce to:
– Międzynarodowy Festiwal Filmowy Nowe Horyzonty.
– Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
– Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage.
– Festiwal Filmu i Sztuki Dwa Brzegi.
– Festiwal Muzyki Filmowej.
– Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego Off Camera.
Oscary
Cedric Gibbons, właściwie Austin Cedric Gibbons – amerykański scenograf filmowy pochodzenia irlandzkiego. W 1928 zaprojektował statuetkę Oscara – głównej nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej
Statuetka Oskara przedstawia rycerza opierającego się na dwuręcznym mieczu, stojącego na rolce filmu posiadającej pięć szprych, z której każda symbolizuje jedną z grup zawodowych reprezentowanych w Akademii: aktorów, scenarzystów, reżyserów, producentów i techników
W całej 90-letniej historii wygląd oscarowej statuetki w zasadzie się nie zmienił. Jedynie do 1945 roku rozmiar podstawy się zmieniał, dopóki ten, jaki znamy dziś, się nie przyjął. Obecnie statuetka waży ok. 3,9 kg (8,5 funta) i ma ok. 35 cm (13,5 cala) wysokości, a całość jest wykonana z brązu i pokryta cienką warstwą 24-karatowego złota. Od standardowego wyglądu Oscara było tylko kilka odstępstw. Z powodu braku metali podczas II wojny światowej przez trzy lata statuetki były odlewne z gipsu i malowane na złoto. Po wojnie Akademia zaprosiła nagrodzonych gipsowymi statuetkami do ich wymiany na pozłacane.
Oficjalna nazwa nagrody to Nagroda Akademii za Zasługi. Jednak dziś w powszechnym użyciu jest Oscar. Skąd się wziął ten przydomek, pozostaje niejasne. Jedna z powszechnie przytaczanych anegdot głosi, że bibliotekarka pracująca w Akademii, Margaret Herrick, wspomniała, że statuetka przypomina jej wujka Oscara. Tę historię należy jednak traktować z dystansem, gdyż po Hollywood krąży jeszcze kilka innych anegdot. Akademia nie zaadaptowała oficjalnie tego przydomka aż do 1939, ale było szeroko znane już w 1934 roku, kiedy to po raz pierwszy nazwa Oscar padła na łamach prasy.
Zasady konkursu
W 1929 roku po raz pierwszy Nagrody Akademii przyznano w 13 kategoriach. Obecnie Oscary są przyznawane w 24 kategoriach (w każdej z nich ogłasza się od 2 do 5 nominacji, oprócz kategorii „Najlepszy film” w której od 2010 roku nominuje się 10 filmów)
Jak podaje portal Variety, miano najlepszego filmu otrzyma tylko ta produkcja, która wcześniej spełni dwie z czterech reguł:
- Standard A: Różnorodna reprezentacja ludzi, wątków i narracji na ekranie
- Standard B: Różnorodność wśród twórców kreatywnych i zespołu
- Standard C: Dostępność i otwartość na młodych twórców pochodzących z mniejszości
- Standard D: Różnorodność w departamentach marketingu, PR-u i dystrybucji
Co istotne, będą one dotyczyć tylko tej jednej kategorii. Innym zasadom będą też podlegać filmy animowane, dokumentalne i zagraniczne
Poszczególne kategorie
- W kategoriach film i kto personalnie otrzymał nagrodę:
Dotychczas trzem filmom udało się zdobyć najwyższą dotąd liczbę jedenastu oscarowych statuetek. Rekordowi zdobywcy Oscarów to:
- Ben-Hur (1959) – reżyseria: William Wyler
- Titanic (1997) – reżyseria: James Cameron
- Władca pierścieni: Powrót króla (2003) – reżyseria: Peter Jackson
Choć 11 Oscarów dostały trzy filmy, to jedynie Władca pierścieni: Powrót króla otrzymał 100% nagród, Titanic nominowany był do 14 Oscarów, a Ben-Hur do 12.
Czterem filmom udało się zdobyć pięć najważniejszych Oscarów:
- Ich noce (1934) – reżyseria: Frank Capra
- Lot nad kukułczym gniazdem (1975) – reżyseria: Miloš Forman
- Sprawa Kramerów (1979) – reżyseria: Robert Benton
- Milczenie owiec (1991) – reżyseria: Jonathan Demme
Najwięcej, bo 14 nominacji, do nagrody otrzymały filmy:
- Titanic (1997) – 11 Oscarów Wszystko o Ewie (1950) – 6 Oscarów
- La La Land (2016) – 6 Oscarów
Zdobywcy największej liczby nominacji:
- 62 Metro-Goldwyn-Mayer (13 statuetek)
- 59 Walt Disney (26 statuetek)
- 52 John Williams (5 statuetek)
- 45 Alfred Newman (9 statuetek)
- 42 Warner Bros. (8 statuetek)
Uroczystość rozdania nagród
- 1. ceremonia wręczenia Oscarów odbyła się 16 maja 1929 roku w hotelu Roosevelt w Los Angeles.
- Zdarzyło się kiedyś że osoba nagrodzona nie odebrała statuetki. Byli np.:
– Woody Allen – w hołdzie dla Nowego Jorku.
– Leonardo DiCaprio – notorycznie nominowany, najczęściej pomijany.
– Roman Polański – w jego imieniu nagrodę odebrał Harrison Ford.
– Elizabeth Taylor – nie odebrała statuetki ze względu na męża.
– Marlon Brando – manifest polityczny.
Recenzja
- Osoby w Polsce zajmujące się filmem to:
– Patryk Sebastian Vega – polski reżyser, scenarzysta i pisarz.
– Tomasz Paweł Karolak – polski aktor teatralny, telewizyjny i filmowy, reżyser teatralny, piosenkarz i wokalista zespołu Pączki w Tłuszczu. Założyciel i dyrektor artystyczny Teatru IMKA.
– Danuta Maria Stenka-Grzelak – polska aktorka teatralna, filmowa i radiowa, dwukrotna laureatka Orła za pierwszoplanową rolę w filmie Chopin, Pragnienie miłości i drugoplanową rolę w filmie Katyń.
– Piotr Aleksander Adamczyk – polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy.
– Andrzej Grabowski – polski aktor teatralny, telewizyjny, filmowy i dubbingowy, artysta kabaretowy, piosenkarz, scenarzysta i reżyser.
Wera B.