Kalendarz -umowna, przyjęta w danej społeczności bądź kulturze, rachuba czasu. Dzieli ona czas na powtarzające się cyklicznie okresy, związane najczęściej z cyklami przyrody.​

Od czego pochodzi nazwa kalendarz?​

Nazwa „kalendarz” pochodzi od rzymskiego słowa „kalendy”​

Z kalendami związane jest powiedzenie „odłożyć coś ad Kalendas Graecas”, czyli „do greckich Kalend”

Jakie są typy kalendarzy?​

Typy kalendarzy:​

-kalendarz gregoriański (używany globalnie, a także przez kościoły zachodnie, takich jak rzymskokatolicyzm, protestantyzm i niektóre inne),​

kalendarz juliański (obecnie używany głównie przez kościoły wschodnie, takie jak grekokatolicyzm, prawosławie i niektóre inne),​

-kalendarz Majów,​

-kalendarz aztecki,​

-kalendarz irański,​

-francuski kalendarz republikański,​

-kalendarz szwedzki,​

-kalendarz słowiański.​

-księżycowe (lunarne), ​

-kalendarz starogrecki,​

-kalendarz rzymski,​

-kalendarz babiloński,​

-kalendarz muzułmański.​

Pierwszy kalendarz powstał 21 kwietnia 753 roku p.n.e​., kalendarze były potrzebne ludziom do odmierzania czasu.​

Jakich kalendarzy używa się do tej pory? A jakich się już nie używa?​

Obecnie nadal używa się kalendarzy: gregoriańskiego, juliańskiego, chińskiego, ​mahometańskiego, żydowskiego, indyjskiego.​

Obecnie nie używa się już kalendarzy:​kalendarz Majów, kalendarz aztecki, kalendarz irański, francuski kalendarz republikański, kalendarz szwedzki, kalendarz słowiański, księżycowe (lunarne), kalendarz starogrecki, kalendarz rzymski,  kalendarz babiloński, kalendarz muzułmański.​

​Jakie są między nimi podobieństwa I jakie śa między nimi różnice?​Oś czasu może być prostą (kalendarz chrześcijaśki), półprostą (kalendarz żydowski), łamaną (kalendarz chiński).​

Sposoby zapisu dat dziennych:​ – kolejność dzień – miesiąc – rok, np. 20.03.2004 ​- kolejność miesiąc – dzień – rok, np.03.20.2004​

Nieprawidłowe zapisy:​ -3.12.2005 ​-2005.12.04​ -2005.04.12​

Zapis budzący wątpliwość:​ 3.12.2005​

Jednostki kalendarzowe do określenia czasu:​

  • -dni​
  • -tygodnie​
  • -miesiące​
  • -lata​

Skąd się wzięły jednostki kalendarzowe?​

Dni-  stosowano już w starożytności. Powód był oczywisty: zjawisko nocy i dnia po prostu rzuca się w oczy. ​

Miesiące – Z dawien dawna odnotowywano także miesiące: jako zbiory dni mijających między dwiema pełniami lub dwoma nowiami Księżyca.​

Lata -po raz pierwszy pojawiły się w kalendarzu egipskim, ponieważ tam najwcześniej zwrócono uwagę na cykl, w którym Ziemia obiega Słońce. Kiedy przy tworzeniu kalendarzy oparto się na cyklu słonecznym, zaczęto dzielić rok nie według czasu obiegu Ziemi przez Księżyc, ale dzielono go w taki sposób, by Ziemia mogła nadążyć za kalendarzem.​

Tygodnie – pojawiły się w kalendarzu w wyniku dwóch okoliczności. W starożytnym Rzymie, gdzie miały po osiem dni, były konsekwencją odbywających się co parę dni jarmarków. W judaizmie związane były z okresowym, nakazanym przez Boga powstrzymywaniem się od pracy. Siedmiodniowy biblijny tydzień zakończony dniem świątecznym wprowadził do kalendarza papież Sylwester I na soborze nicejskim w 325 roku.​

Pochodzenie nazw dni tygodnia:​

Nazwy dni tygodnia w językach romańskich i germańskich pochodzą od nazw dni tygodnia z kalendarza rzymskiego, a więc od nazw planet: np. poniedziałek (Montag – dzień Księżyca), sobota (Saturday – dzień Saturna), niedziela (Sunday – dzień Słońca). W języku polskim nazwy dni tygodnia pochodzą od liczebników i od miejsca dni w tygodniu: np. poniedziałek (po niedzieli), wtorek (dzień drugi, czyli wtóry), czwartek (dzień czwarty).​

Nazwy miesięcy w kalendarzu greckim:​
I    Hekatombaion Ἑκατομβαιών    ​

II    Metageitnion Μεταγειτνιών    ​

III    Boedromion Βοηδρομιών    ​

IV    Pyanepsion Πυανεψιών    ​

V    Maimakterion Μαιμακτηριών    ​

VI    Poseideon Ποσειδεών    ​

(interkalacja)    Poseideon II​

VII    Gamelion Γαμηλιών    ​

VIII    Anthesterion Ἀνθεστηριών    ​

IX    Elaphebolion Ἑλαφηβολιών    ​

X    Mounichion Μουνιχιών    ​

XI    Thargelion Θαργηλιών    ​

XII    Skirophorion Σκιροφοριών​

Nazwy miesięcy w kalendarzu rzymskim:​
I.Styczeń – Ianuarius ​

II.Luty – Februarius ​

III.Marzec – Martius ​

IV.Kwiecień – Aprilis ​

V.Maj – Maius ​

VI.Czerwiec – Iunius ​

VII.Lipiec – Quinctilis ​

VIII.Sierpień – Sextilis ​

IX.Wrzesień – September ​

X.Październik – October ​

XI.Listopad – November ​

XII.Grudzień – December ​

Nazwy miesięcy w kalendarzu rewolucyjnym:​
Jesień:​

  • Vendémiaire​
  • Brumaire​
  • Frimaire​

Zima:​

  • Nivôse ​
  • Pluviôse ​
  • Ventôse ​

Wiosna:​

  • Germinal ​
  • Floréal ​
  • Prairial ​

Lato:​

  • Messidor​
  • Thermidor​
  • Fructidor​

Skąd się biorą nazwy miesięcy ?​
Nazwy miesięcy są związane z imionami bogów lub odliczebnikowe​

Jakie pory roku występują na Ziemi ?​

-wiosna ​

-lato ​

-jesień​

-zima​

Co sprawia że istnieją pory roku?​

Nachylenie osi obrotu w połączeniu z ruchem obiegowym sprawia, że na Ziemi występują pory roku.​

Jednostki kalendarzowe niezwiązane ze zjawiskami astronomicznymi:​

hekatombajon, boedromion, dromion, poseidon, gamelion, Metagejtnio, itd.​

​​Jak powstały pory roku?​
Pory roku powstały dzięki Demeter, bogini urodzaju.Gdy jej córka przebywa u męża boga podziemi Hadesa Demeter jest smutna, wtedy jest jesień I zima.Natomiast gdy jej córka jest z nią ona się cieszy, wtedy jest wiosna I lato.​

Kiedy zaczyna się rok I kiedy się kończy?​

Rok zaczyna się 1 stycznia, a kończy się 31 grudnia.​
​Kiedy zaczyna się, a kiedy kończy się wiek?​Wiek zaczyna się na początku stulecia, a kończy się na końcu stulecia.​
​Kiedy zaczyna się, a kiedy kończy się tysiąclecie?​Tysiąclecie zaczyna się na początku tysiąclecia, a kończy się pod koniec tysiąclecia.​
​Kiedy zaczyna się nowa olimpiada?​

Nowa olimpiada organizowana jest co 4 lata.

Czy oś czasu może nie mieć początku ani końca?​
Oś czasu może nie mieć początku ani końca.​
Oś czasu nie może mieć kilka początków.​

Co oznaczają skróty B.C., A.D., p.n.e., v.u.Z ?​
B.C. – przed Chrystusem​

A.D. – Anna Domini​

p.n.e. – przed naszą erą​

v.u.Z – vor unserer Zeitrechnung przed naszą erą​

Co stanowi początek rachuby czasu?​
Lata liczone są ciągle od jakiegoś wydarzenia historycznego dawnego, np. od narodzenia Chrystusa, od ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny.​

Jaki model ma oś czasu, czy różni się od osi liczbowej?​
Na osi liczbowej liczbom odpowiadają punkty, a na osi czasu numerom lat – przedziały.​

Którym rokiem był rok 2000 ?​
Rok 2000 był rokiem przestępnym. W tym roku odbyły się XXVII Letnie Igrzyska Olimpijskie.

Kalendarz juliański.​
Kalendarz juliański (słoneczny) wprowadzono w 46 r. p.n.e. przez Juliusza Cezara.​Kalendarz juliański został zastąpiony przez kalendarz gregoriański w roku 1582; do dzisiaj jednak niektóre kościoły wciąż posługują się tym kalendarzem.​

Kalendarz gregoriański.​
Kalendarz gregoriański – kalendarz słoneczny wprowadzony w 1582 przez papieża Grzegorza XIII. ​W kalendarzu tym rok zwykły trwa 365 dób, natomiast co 4 lata występuje rok przestępny trwający 366 dób. Lata, których liczba porządkowa jest podzielna przez 4, są latami przestępnymi (np. 1304, 1908).​

Czy kalendarz juliański jest jeszcze stosowany ? Jeśli tak to gdzie?​

Kalendarz juiański jest używany w religji prawosławnej.​

Zmiana kalendarza juliańskiego doprowadziła do wielu kłopotów. Podaj przykłady.​

Podczas zmiany kalendarza dochodziło do zamieszek (zabierano ludziom 10 dni życia).​

Rewolucja w Rosji nosi nazwę „październikowej”, choć rozpoczęła się według rachuby nowego porządku 7 listopada 1917.​

Data śmierci Szekspira I Cervantesa, określana na 23 kwietnia 1616, choć w rzeczywistości Szekspir zmarł dziesięć dni po Cervantesie.​

Oblicz według kalendarza juliańskiego datę swoich urodzin.​

Data mojego urodzenia 22.08.2007. Według kalendarza juliańskiego 09.08.2007.​

Dlaczego jeden zastąpiono drugim? Jakie są między nimi podobieństwa, a jakie różnice?​

Kalendarz gregoriański wprowadzono w związku z tym, że kalendarz juliański opóźniał się do zjawisk astronomicznych. ​
W obu kalendarzach zachowane jest następstwo lat zwykłych i przestępnych.​
Różnica między kalendarzem juliańskim i gregoriańskim dotyczy tylko lat, których liczba porządkowa jest podzielna przez 100 (czyli zakończone są pełnymi setkami). Wszystkie takie lata w kalendarzu juliańskim byłyby przestępne, w kalendarzu gregoriańskim natomiast większość z nich jest zwykła.​

Kalendarz kościelny. Czym się różni od zwykłego?
Kalendarz liturgiczny – w chrześcijaństwie terminarz obchodów liturgicznych w ciągu roku liturgicznego: Wielkanocy, Świąt Pańskich, maryjnych i liturgicznych wspomnień świętych tak Zachodu np. katolickich, anglikańskich, luterańskich, jak i Wschodu. Kalendarz rozpoczyna się wraz z początkiem Adwentu.​ W kalendarzu kościelnym rok podzielony jest na tygodnie i okresy liturgiczne. Zaczyna się od Adwentu, potem jest okres Bożego Narodzenia do Trzech Króli, okres zwykły, Wielki Post od środy Popielcowej, okres Wielkanocy do Zielonych Świątek i znowu okres zwykły. Daty dzienne określane są imionami Świętych Kościoła i nazwami Świąt stałych i ruchomych.​

Kalendarz wieczny​
Kalendarz wieczny, także kalendarz perpetualny – tabela lub wzór pozwalająca w prosty sposób odnaleźć określony dzień tygodnia w kalendarzu gregoriańskim dla każdej daty w postaci dzień miesiąca, miesiąc, rok.​ Kalendarz stuletni daje sprowadzić się do dość prostego algorytmu, który w pierwotnej wersji został zaproponowany przez Christiana Zellera. Algorytm Zellera został uproszczony przez matematyka Mike’a Keitha. ​

dzień tygodnia = ([23m/9] + d + 4 + y + [z/4] + [z/100] + [z/400] – c) mod 7gdzie​

  • [ ] oznacza część całkowitą liczby​
  • mod – funkcja modulo (reszta z dzielenia)​
  • m – numer miesiąca (month) (od stycznia = 1 do grudnia = 12)​
  • d – numer dnia (day) miesiąca​
  • y – rok (year)​
  • z – rok z poprawką: z = y – 1 jeżeli m < 3; z = y, jeżeli m >= 3​
  • c – korekta (correction): c = 0, jeżeli m < 3; c = 2, jeżeli m >= 3​
  • dni tygodnia ze zbioru {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6}, gdzie: 0 – wtorek, 1 – środa, 2 – czwartek, 3 – piątek, 4 – sobota, 5 – niedziela, 6 – poniedziałek​

​


​